Łagodny antybiotyk
Chrzan pospolity to roślina przyprawowa o dużej zawartości cennych składników odżywczych. Jako surowiec leczniczy wykorzystuje się korzeń i liście rośliny. Chrzan swoje niezwykłe właściwości zawdzięcza zawartości synigryny - glikozydu siarkowego, który nadaje roślinie charakterystyczny ostry smak i zapach, a także wykazuje silne działanie bakteriostatyczne. Inne substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym zawarte w chrzanie to fitocydy, które działają jak naturalny antybiotyk.
Chrzan jest bogaty w siarkę, jod, żelazo, wapń i magnez. Zawiera flawonoidy (kwercetynę, rutynę), błonnik, beta-karoten, witaminy z grupy B i znaczne ilości witaminy C. Pod względem zawartości tej witaminy chrzan przewyższa pomidory, truskawki, cytryny i pomarańcze. Witamina C jest magazynowana w podziemnej części rośliny, co chroni ją przed niszczącym oddziaływaniem światła słonecznego.
Najwięcej wartości odżywczych zawiera surowy chrzan. Najlepiej spożywać go bezpośrednio po utarciu, ponieważ przechowywany traci niemal wszystkie dobroczynne właściwości.
Działanie lecznicze:
Sok ze świeżego korzenia chrzanu jest zalecany przy infekcjach układu moczowego i oddechowego, ponieważ zabija wiele opornych bakterii.
Chrzan w kuchni
W kuchni wykorzystuje się świeżo utarty korzeń chrzanu z sokiem z cytryny jako dodatek do mięs, wędlin czy pasztetów. Używa się go również do tłustych i ciężkostrawnych potraw, ponieważ poprawia ich smak, ale przede wszystkim dlatego, że ułatwia trawienie. Chrzan jest niezastąpiony do przygotowania sosów na zimno lub na ciepło do jaj, ryb i mięs. Może także być składnikiem surówek ze śmietaną, jogurtem lub majonezem. Pasuje też do innych surówek np. z dyni, selera, marchwi i jabłka. Bez wątpienie najpopularniejszym połączeniem jest ćwikła z chrzanem. Do sałatek można natomiast wykorzystać młode listki chrzanu.
Korzenie chrzanu można suszyć, konserwować i gotować - to łagodzi jego ostry smak. Chrzan obok czosnku i kopru jest niezbędną przyprawą do kiszonych ogórków. Liście lub korzeń chrzanu dodany do kiszonych ogórków zapobiega ich mięknięciu, zapewnia im trwałość i jędrność.
W czasie Wielkanocy chrzan przyrządza się z żurawiną, miodem lub żółtkami jajek. Dzięki temu możemy zneutralizować jego intensywny smak. Japońskim odpowiednikiem chrzanu pospolitego jest zielona, bardzo ostra pasta wasabi.
Dawniej chrzan pospolity znany był przede wszystkim ze swoich właściwości konserwujących. W liście chrzanu zawijano między innymi masło, aby przedłużyć jego trwałość i świeżość.
Przeciwwskazania
Przy licznych zaletach chrzanu należy pamiętać, że zawarty w nim olejek lotny drażni błony śluzowe układu pokarmowego, a w większych ilościach może poważnie je uszkodzić i spowodować stany zapalne. Dlatego trzeba używać go z umiarem. Dzienna dawka to około 20 gramów.
Chrzanu powinny unikać osoby cierpiące na ostre nieżyty żołądka, stany zapalne przewodu pokarmowego, schorzenia nerek i wątroby.
Zdjęcie: istockphoto.com © Eldin Muratovic
