Najczęściej przygotowywane przetwory owocowe na zimę to:
Kompoty można przyrządzać z owoców zarówno kwaskowatych, jak i słodkich. Najlepsze są jednak owoce kwaśne. Do tego celu nadają się wiśnie, jabłka, gruszki, śliwki, agrest, morele, porzeczki, czereśnie, pigwa. Do kompotu możemy użyć jednego rodzaju owoców lub łączyć różne gatunki. Zestawiamy owoce różniące lub uzupełniające się smakiem.
Są dwa sposoby przygotowania kompotu, oba równie łatwe. Owoce można obgotować w syropie i przelać do słoików lub napełnić słoiki surowymi owocami i zalać je gorącą wodą zagotowaną z cukrem i przyprawami np. goździkami. Drobne owoce zalewa się w całości, większe należy pokroić, a często także usunąć gniazda nasienne (jak w przypadku gruszek czy jabłek). Następnie słoiki pasteryzuje się poprzez zagotowanie ich w garnku z wodą. W zależności od użytych owoców, proces pasteryzacji różni się czasem i temperaturą.
Kompoty podaje się na deser po obiedzie, ale można z nich przygotować też zupy owocowe, napoje lub po dodaniu żelatyny - galaretki z owocami. Owoce z kompotów można natomiast wykorzystać do przygotowania pierogów, knedli, ciast z owocami lub do dekoracji;
Konfitury to przetwory otrzymywane przez wysmażenie owoców w syropie o dużym stężeniu cukru. Owoce na konfiturę powinny być najwyższej jakości, zupełnie zdrowe, dojrzałe, jędrne i nieuszkodzone. Najczęściej przygotowuje się je z malin, moreli, porzeczek, wiśni, agrestu, owoców róży. Jeśli przyrządzamy konfiturę z owoców pestkowych, wcześniej należy je wydrylować.
Podstawą dobrej konfitury jest klarowny i dość gęsty syrop z wody i cukru. Gotowanie konfitur ma na celu przesycenie owoców cukrem w taki sposób, by nie pomarszczyły się i nie rozgotowały. Przygotowanie jest dość pracochłonne. Do gotowania najlepszy będzie płytki, szeroki garnek emaliowany. Cukier i owoce dodaje się porcjami (owoce powinny swobodnie pływać w syropie). Podczas gotowania konfitury miesza się poruszając naczynie kolistym ruchem i na bieżąco zdejmuje z powierzchni wytworzoną pianę.
Konfitura jest gotowa, gdy owoce są szkliste, błyszczące i równomiernie rozmieszczone w syropie, a na powierzchni utworzy się cienka powłoka. Dobrze przygotowana konfitura musi zawierać owoce w całości;
Dżemy otrzymuje się gotując owoce z cukrem. Owoce drobne i miękkie dodaje się do dżemu w całości, zaś większe i twardsze kroi się na mniejsze kawałki. Do robienia dżemów nadaje się czarna porzeczka, agrest, truskawki, gruszki, borówki, wiśnie, brzoskwinie. Najlepsze będą owoce zawierające dużo pektyn, czyli naturalnych substancji żelujących. Do owoców o małej zawartości pektyn dodaje się sztuczne substancje żelujące, aby przyspieszyć gęstnienie przetworu.
Dżemy mogą być przygotowywane z jednego lub wielu gatunków owoców.
Oczyszczone,umyte owoce, po wymieszaniu z cukrem należy ogrzewać powoli do momentu aż zaczną wrzeć, stale mieszając. Owoce rozgotowując się tworzą zawiesistą galaretkę. O tym, że dżem jest gotowy decyduje konsystencja. Jeśli wylany na talerzyk tężeje, jest gotowy. Dobry dżem musi być lekko galaretowaty i łatwy do rozsmarowania;
Powidła różnią się od dżemów konsystencją. Są gęstsze, przyrządzane zwykle bez cukru albo z niewielkim jego dodatkiem. Owoce muszą być bardzo dojrzałe. Powidła najczęściej przygotowuje się ze śliwek węgierek, mirabelek, czasem także jabłek i moreli.
Oczyszczone i wypestkowane owoce gotuje się w garnku o grubym dnie, początkowo pod przykryciem z niewielką ilością wody. Zawsze na małym ogniu. Najlepiej zagęszczać powidła przez kilka dni, podgrzewając codziennie po kilkanaście minut. Powidła należy mieszać, by uniknąć przypalenia. Cukier dodajemy pod koniec. Tradycyjne powidła śliwkowe mają słodko-kwaśny smak. By urozmaicić smak, możemy również dodać cynamon, zmielone goździki, kakao, gorzką czekoladę, rum. Gorące powidła przekładamy do słoików i szczelnie zakręcamy;
Marmoladę uzyskuje się smażąc rozdrobnione owoce z dodatkiem cukru. Jego ilość zależy od dojrzałości owoców. Marmolada, w przeciwieństwie do konfitury czy dżemu, składa się w całości z rozgotowanych i przetartych lub zmiksowanych owoców. Owoce mogą być mniej dorodne, ale dojrzałe i świeże. Najczęściej wykorzystuje się jabłka. Można także przygotować marmoladę wieloowocową.
Zależnie od stopnia zagęszczenia wyróżnić można marmoladę miękką i twardą, którą można kroić na kawałki zachowujące swój kształt. Obie powinny mieć jednolitą konsystencję;
Galaretki przygotowuje się z soku lub przecieru owocowego zagęszczonego cukrem. Odpowiednią konsystencję zapewniają im owoce o dużej zawartości pektyn. Do owoców najbogatszych w te składniki należą czarne porzeczki, jabłka wraz ze skórkami, pigwa.
Galaretkę gotuje się w płaskim rondlu, który umożliwia szybkie odparowanie wody. Podczas gotowania należy zbierać pianę, która tworzy się na powierzchni. Do gotowania można dodać substancję żelującą. Galaretka jest gotowa, gdy kropla soku tężeje w zetknięciu z zimnym naczyniem;
Wśród soków owocowych możemy wyróżnić soki owocowe surowe i zagęszczone. Soki owocowe surowe otrzymywane są poprzez tłoczenie całych lub rozdrobnionych owoców, utrwalane są poprzez pasteryzację lub poprzez dodatek środków konserwujących. Soki zagęszczone otrzymywane są poprzez odparowanie z soków surowej określonej części wody.
Syropy to soki wyciśnięte ze świeżych owoców, zakonserwowane dużym dodatkiem cukru. Przygotowuje się je zwykle z owoców łatwo oddających sok, takich jak: wiśnie, maliny, jeżyny, porzeczki, jagody. Tego rodzaju przetwory konserwuje się przez pasteryzację. Dzięki temu zachowują więcej witamin.
Aby przygotować przetwory na zimę, trzeba wprawdzie poświęcić sporo czasu, ale smak domowych powideł rekompensuje wszystkie niedogodności ;)
