Materiał na garnki
Obecnie garnki wykonuje się z różnych rodzajów stali, aluminium, żeliwa, ceramiki, a nawet szkła. Można również nabyć garnki, w których połączono te materiały np. stal i szkło lub ceramika i stal. Ponieważ garnki używane są w kuchni praktycznie “na okrągło” warto zadbać o to aby były dobrej jakości oraz wyróżniały się ładnym wyglądem.
W sklepach można znaleźć garnki wykonane z różnych materiałów, o szerokiej kolorystyce oraz ciekawym wyglądzie, ale także w różnych cenach.
Dlatego wybór nie jest łatwy. Najpopularniejsze obecnie to garnki emaliowane oraz wykonane ze stali nierdzewnych. Dużą rozpiętość cen garnków powoduje właśnie materiał z jakiego zostały wykonane oraz technologia ich wykonania. Również garnki stosowane do płyt indukcyjnych – garnki ferromagnetyczne – wykazujące namagnesowanie, są droższe od garnków tradycyjnych.
Garnki emaliowane
Niestety garnki te posiadają wady, które pogarszają komfort ich użytkowania, a także w pewnych sytuacjach jakość potraw w nich przyrządzanych może być nie najlepsza. Mają one cienkie ścianki, co powoduje, że po przywarciu do nich produkt łatwo się przypala. Emalia ma tendencje do odpryskiwania i niestety garnek z takim odpryskiem, praktycznie nie nadaje się do dalszego użytku, ponieważ z “gołej” blachy do potraw mogą przenikać związki szkodliwe dla ludzi. Oczywiście “wady” te nie powodują, że tego typu garnki nie nadają się do gotowania. Przy umiejętnym i odpowiednim użytkowaniu naczynia mogą służyć w kuchni przez dłuższy czas. Główną zaletą garnków emaliowanych jest ich niska cena. W przypadku stosowania garnków emaliowanych do pracy na płytach ceramicznych lub indukcyjnych należy sprawdzić, czy producent płyty zaleca takie naczynia.
Garnki stalowe
Do wyrobu tych garnków stosuje się stal nierdzewną chromowo – niklową. Oznaczenie stali często znajduje się na spodzie garnka, np 18/10 co oznacza, że 18% tej stali stanowi chrom, natomiast 10% to nikiel. Garnki wykonane ze stali nierdzewnej są odporne na zarysowania, nie pochłaniają zapachów, są trwałe oraz łatwe w utrzymaniu w czystości. Ponadto dzięki zwiększonej zawartości chromu są kwasoodporne, a także odporne na wysokie temperatury. Należy zwrócić uwagę na dopasowanie pokrywki, która powinna być szczelna, dokładnie zamykająca garnek, co zmniejsza straty składników odżywczych z gotowanych potraw, oraz nie pozostaje bez znaczenia dla szybkości gotowania, a dodatkowo zabezpiecza przed kipieniem. Pokrywki powinny być wyposażone w nie przewodzące ciepła uchwyty, zabezpieczające przed poparzeniem oraz niewielki otwór do odprowadzenia pary wodnej z wnętrza garnka.
Jednak najważniejszym elementem garnka jest jego dno, które powinno być grube. Dobrze wykonane dno pozwala na równomierne rozprowadzenie ciepła, co eliminuje możliwość przypalania się potraw. W garnkach dobrej jakości dno posiada budowę wielowarstwową i składa się od 3 do 6 warstw. W niektórych garnkach w dnie znajduje się wkładka z aluminium, lub jeszcze lepiej z miedzi, na zewnątrz osłonięta blachą stalową, tak wykonane dno charakteryzuje się bardzo dobrym przewodnictwem ciepła, co znacznie skraca czas przyrządzania potraw. Warstwy w dnie naczynia powinny być tak ukształtowane, aby pod wpływem wysokiej temperatury nie rozwarstwiały się oraz nie następowała deformacja dna, co jest ważne szczególnie przy stosowaniu ich na elektrycznych płytach grzewczych. Taka wada czyni garnek nieprzydatnym, ponieważ powoduje zmniejszenie powierzchni grzewczej oraz nierównomierność nagrzewania potrawy, co może skutkować jej przypalaniem się. Również odpowiednio gruba ścianka, gwarantuje utrzymanie wysokiej temperatury wewnątrz garnka. Podsumowując, im cięższy garnek, tym lepszy.
Garnki te mają również wady. Są raczej drogie i nie bardzo nadają się do przechowywania potraw, ponieważ po pewnym czasie potrawy ta nabierają metalicznego smaku. Po przygotowaniu potraw w garnkach stalowych, należy je przekładać najlepiej do naczyń szklanych. Naczynia stalowe nadają się do stosowania we wszystkich rodzajach kuchenek.
Garnki miedziane
Nowoczesne garnki miedziane powlekane są stalą podwyższonej jakości lub cyną.
Charakterystyczną ich cechą jest to, iż równomiernie się nagrzewają oraz długo utrzymują temperaturę. Przed pierwszym użyciem wymagają przetarcia rozpuszczalnikiem acetonowym, co zabezpieczy je przed powstaniem zacieków. Również w czasie bieżącego użytkowania należy o nie szczególnie dbać np. czyszcząc je solą i octem. Garnki powlekane wewnątrz cyną należy traktować delikatnie i używać do mieszania potraw tylko drewnianych lub plastikowych łyżek. Mogą być stosowane do wszystkich rodzajów kuchenek gazowych i elektrycznych. Niestety garnki miedziane są bardzo drogie.
Garnki aluminiowe
W zasadzie garnków wykonanych z aluminium, których powierzchnia wewnętrzna nie jest zabezpieczona przed stykaniem się z żywnością nie polecamy do stosowania w kuchni, z oczywistych względów, a mianowicie szkodliwe dla zdrowia związki aluminium przedostają się tą drogą do organizmu człowieka. Garnki te są lekkie oraz miękkie. Natomiast garnki wykonane z aluminium, zabezpieczone w środku np. powłoką teflonową lub tytanowo-ceramiczną jak najbardziej nadają się do kuchni. Są stosunkowo ciężkie, wyposażone w uchwyty nie nagrzewające się, są bezpieczne w użytkowaniu. Można stosować je do gotowania, duszenia oraz pieczenia potraw. Niestety mają tendencję do przypalania, są nietrwałe oraz nie nadają się do stosowania na płycie grzewczej.
Garnki żeliwne
Naczynia te są idealne do przygotowania potraw na “wolnym ogniu” i to zarówno na kuchni gazowej, jak również w ognisku. Tego typu garnki mogą być pokryte wewnątrz emalią, teflonem lub mieć warstwę ceramiczną albo nie mieć żadnej powłoki. Nie ma żadnego niebezpieczeństwa dla zdrowia ludzi spożywających potrawy przygotowane w garnkach żeliwnych. Są to najcięższe garnki. Niezbędne w kuchni chińskiej woki odlewane są z żeliwa.
Garnki te stosuje się do gotowania, pieczenia oraz duszenia na wszystkich rodzajach kuchni oraz w ogniskach. Niestety również te garnki mają wady, są trudne oraz pracochłonne w utrzymaniu w czystości z powodu porowatej powierzchni. Ponadto po każdym użyciu trzeba wytrzeć je do sucha i natrzeć olejem roślinny, w przeciwnym wypadku rdzewieją.
Garnki ceramiczne
Ten rodzaj garnków wymaga ostrożnego obchodzenia się z nimi, ponieważ wykonane z materiału ceramicznego z zawartością gliny łatwo ulegają uszkodzeniu mechanicznemu. Również wysoka temperatura, powyżej 120°C może spowodować zniszczenie naczynia. Najważniejszą zaletą tych garnków jest to, że potrawy w nich przygotowane przez dłuższy czas zachowują wysoką temperaturę. Również niską cenę należy zaliczyć do zalet. Idealne do zapiekania.
Można stosować je w piekarnikach gazowych, elektrycznych oraz do płyt ceramicznych, o ile maksymalna temperatura nie przekracza 120°C. Tego typu garnki dostępne są jako matowe lub glazurowane. Niestety wyroby glazurowane mogą zawierać ołów i kadm, które mają szkodliwy wpływ na zdrowie.
Konserwacja i użytkowanie garnków
Sposób postępowania podczas czyszczenia garnków po użyciu ma duże znaczenie dla ich trwałości. Garnki, szczególnie drogie powinny posiadać instrukcję użytkowania oraz konserwacji. Ścisłe przestrzeganie zasad zawartych w instrukcji pozwoli na ich długą eksploatację.
Ogólnie garnków nie należy myć bezpośrednio po użyciu, gdy są jeszcze gorące, ponieważ narażamy na uszkodzenie ich powłokę. Do mycia powinno się używać letniej wody, środków przeznaczonych specjalnie do mycia w zależności od materiału z jakiego zostały wykonane oraz delikatnego zmywaka. Jeżeli używa się kuchenki gazowej płomień palnika nie powinien wystawać poza dno garnka.
Artykuł pochodzi z portalu info-kuchnia.pl
