W okresie zimowym warto zapewnić sobie dostęp do świeżych warzyw pochodzących z własnej działki lub ogródka. I odżywiać się zdrowo, bez jakichkolwiek konserwantów. Jak to zrobić? Oto kilka prostych i cennych porad.
Przechowywanie warzyw przez zimę zależy od kilku czynników:
Kiedy zbieramy warzywa?
Warzywa przeznaczone na zimowe przechowywanie powinno się wykopywać jesienią, najlepiej w słoneczny, bez deszczowy dzień. W przypadku warzyw korzeniowych, zbieramy warzywa zasiane na przełomie maja i czerwca. Do zbiorów marchwi i czerwonych buraków przystępujemy najwcześniej na przełomie września i października. Od połowy października zbieramy kapustę. Pod koniec października zbieramy pietruszkę (korzeń) i pory. Ogólnie wszystkie odmiany warzyw, które nie lubią zimna (tj. rzodkiewka, dynia, kalarepa, kalafior i fasola) powinny być zebrane do końca października.
Ważnym czynnikiem jest stopień dojrzałości warzyw w momencie zbioru. Bowiem najlepiej przechowują się warzywa wyrośnięte, ale nie przejrzałe.
Przygotowanie warzyw do przechowywania
Bezpośrednio po zbiorze warzywa powinny być posortowane i oczyszczone z ziemi. Należy usunąć również nać, można ją po prostu ukręcić lub odciąć nożem, a następnie ułożyć w skrzynkach. Warzywa należy dokładnie przejrzeć i do przechowywania przeznaczyć tylko egzemplarze dobrze wyrośnięte, zdrowe, bez jakichkolwiek uszkodzeń i śladów żerowania szkodników oraz te, które nie uległy przemarznięciu.
Jakie warzywa można przechowywać?
Warunki przechowywania warzyw
Podczas przechowywania warzyw, decydujące znaczenie ma odpowiednia temperatura i wilgotność powietrza. Idealna temperatura do przechowywania warzyw to 0 °C. Nie powinna spadać, a także nie powinna rosnąć, gdyż warzywa mogą się wtedy zagrzać i rozpocząć ponowny rozwój (wyrastanie w korzenie i liście).
Przy niskiej wilgotności powietrza, przy temperaturze 1-7 °C. dobrze przechowuje się cebula i czosnek. Dlatego przechowywane są w miejscach przewiewnych i zabezpieczonych przed mrozem (np. strych, zamykana altanka). Są one splecione w warkocz lub w wianek i powieszone ewentualnie położone w skrzynce na warstwie słomy. Należy pamiętać, że przed rozpoczęciem przechowywania, powinny być one wysuszone (zewnętrzne łuski powinny być suche).
Natomiast warzywa korzeniowe takie jak: ziemniaki, czerwone buraki, marchew, pietruszka i seler mogą być przechowywane w warunkach wysokiej wilgotności (np. piwnica, kopiec) i przy temperaturze 1-4 °C. Skrzynki z warzywami należy wynieść do chłodnego pomieszczenia (np. altanka) na kilka tygodni. A gdy pojawią się już pierwsze mrozy, warzywa należy przenieść do pomieszczeń zabezpieczonych od mrozu (np. nieogrzewana piwnica). Wyższa temperatura przyczynia się do tego, że warzywa po prostu wysychają ewentualnie wznawia się ich wzrost.
Warzywa (zwłaszcza korzenie pietruszki i marchwi) można ułożyć w skrzynkach i przesypać piaskiem, aby nadmiernie nie wysychały. Od czasu do czasu piasek można polać niewielką ilością wody, aby nie przesychał. Natki warzyw korzeniowych usuwamy. Kapusty nie przysypuje się piaskiem, jedynie układa w skrzynce na cienkiej warstwie słomy. Ziemniaki, czerwone buraki i seler można przechowywać w przewiewnych workach. Dodatkowo do ziemniaków można dorzucić kilka jabłek, to pozwoli zabezpieczyć ziemniaki przed kiełkowaniem.
Podczas przechowywania od czasu do czasu należy kontrolować jakość warzyw. Wszystkie zgniłe odrzucamy, a pozostawiamy tylko zdrowe okazy.
Najkrócej przechowują się pomidory. Powinno się je przechowywać w nieco wyższej temperaturze (10-15 °C.) niż większość warzyw. Powinno się je zrywać przed pierwszymi przymrozkami, ułożyć w skrzynkach, a następnie przenieść do ciemnego pomieszczenia. Po kilku tygodniach powinny być już dojrzałe.
Kopiec
Jeśli mamy do przechowywania dużo warzyw (ziemniaki, czerwone buraki, marchew, pietruszkę, seler) to warto je przechowywać w kopcu na działce lub w ogródku. Jest to stara i sprawdzona metoda. Kopiec na warzywa gorzej przechowujące się tj. marchew, pietruszkę i seler powinien mieć 60 cm głębokości i 50 cm szerokości. Natomiast kopiec na kapustę i czerwone buraki powinien być nieco płytszy (do 30 cm głębokości).
Na dno kopca wykłada się warzywa, przysypuje piaskiem (zazwyczaj do równości z ziemią), potem sypie się ziemię (około 15 cm), kładzie słomę (około 25 cm) i na górę ziemię (około 15 cm). Jeżeli zapowiadają duże mrozy, to na górę kładzie się jeszcze raz słomę i to grubą warstwę oraz warstwę ziemi. Dzięki takiej okrywie nasze warzywa na pewno nie przemarzną. Po bokach kopca powinno się wykopać niewielki rowek do odwadniania.
Temperaturę w kopcu powinno się kontrolować. Gdy wyniesie ona 1-3 °C., powinno się dodawać kolejne warstwy. Znawcy twierdzą, że nie należy od razu robić tak dużo warstw, gdyż warzywa mogą się zaparować i w końcowym efekcie mogą zacząć gnić. Dlatego ważne jest kontrolowanie temperatury w kopcu i przy zerowej temperaturze można przykryć kopiec tylko pisakiem i ziemią. W kopcu panuje duża wilgotność, co nie służy niestety cebuli. Dlatego cebulę warto przechowywać w innym miejscu, np. na strychu.
Idealnym miejscem na kopiec jest miejsce, w którym gleba jest piaszczysta i przepuszczalna, a woda gruntowa jest na głębokości poniżej 50 cm. Co roku kopiec powinno się zakładać w innych miejscach. Pozwoli to zapobiec rozwojowi chorób na przechowywanych warzywach.
Stan warzyw po przechowaniu zależy od ich jakości początkowej, czyli odpowiedniej odmiany i sposobu uprawy, dojrzałość warzyw, odpowiedniego terminu zbioru, i najważniejsze, czyli warunków w przechowania. Dlatego warto prawidłowo przechowywać warzywa, zwłaszcza te pochodzące z własnej, ekologicznej uprawy. Dzięki temu przez okres zimowy będziemy odżywiać się zdrowymi warzywami, wolnymi od licznych zabiegów chemicznych, a chyba warto...
