Jeżyny, ostrężyny, dziady...
Jeżyny, nazywane też ostrężynami, należą do najstarszych owoców, znanych już w czasach prehistorycznych. Wyglądem zbliżone są do malin, mają jednak ciemniejszą barwę - od fioletu po czerń. Niegdyś krzewy jeżyny porastały dzikie tereny Eurazji i Ameryki Północnej, dziś występują niemal na całej kuli ziemskiej. W Polsce dziko rosnące można spotkać na miedzach, polach, w zaroślach, lasach, i przy drogach.
W XIX wieku trafiły do Europy pierwsze odmiany ogrodowe jeżyn. Obecnie dostępne są także odmiany pozbawione ich największej wady, a mianowicie kolców :) Owoce odmian ogrodowych są większe i bardziej soczyste niż dziko rosnące. Sezon na jeżyny trwa od połowy lipca do końca sierpnia.
Owocowa bomba witaminowa
Dojrzałe owoce zawierają duże pokłady witaminy C, prowitaminy A oraz witamin z grupy B (B1, B2, B6, B12). Spośród wszystkich owoców zawierają najwięcej witaminy E, która jest silnym przeciwutleniaczem i chroni organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Jeżyny są także źródłem składników mineralnych (potasu, magnezu, wapnia i żelaza), które korzystnie wpływają na wiele procesów zachodzących w organizmie. Duża zawartość wapnia wzmacnia kości i zapobiega osteoporozie, dlatego jeżyny szczególnie zalecane są kobietom w okresie menopauzy. Dzięki obecności potasu i magnezu regulują ciśnienie krwi i wpływają pozytywnie na układ nerwowy.
Charakterystyczny ciemny kolor jeżyny zawdzięczają zawartości antocyjanów - naturalnych barwników, które działają przeciwzapalnie, wzmacniają naczynia krwionośne, niszczą wolne rodniki i są ważnym elementem profilaktyki przeciwnowotworowej. Poza tym jeżyny zawierają kwasy organiczne i flawonoidy. Owoce dostarczają także garbników i pektyn, które poprawiają działanie przewodu pokarmowego. Do tego jeżyny mają niski indeks glikemiczny i są niskokaloryczne - 100 gramów tych owoców to około 30 kalorii.
Naturalna apteczka
Jeżyny oprócz walorów smakowych mają również wysoką wartość leczniczą. W medycynie naturalnej stosuję się owoce, liście, młode pędy, płatki kwiatów i korzenie rośliny.
Jeżyny mają wiele właściwości zdrowotnych m.in.:
Wywar z liści zalecany jest przy przeziębieniach i stanach gorączkowych, ponieważ udrażnia drogi oddechowe i działa napotnie. Ponadto liście jeżyn działają kojąco na skórę, pomagają w walce z wypryskami, liszajami i łagodzą oparzenia.
Jeżyna - królowa deserów
Jeżyny, choć ostatnio nieco zapomniane w polskiej kuchni, mają niezwykle szerokie zastosowanie i na pewno warto, by znów zagościły na naszych stołach. Jeżynami możemy zajadać się na surowo, ale możemy z nich również przygotować przetwory: konfitury, dżemy, soki, kompoty, a także wina, nalewki i likiery. Jeżyny są także idealnym dodatkiem do wypieków i deserów. Można je także wykorzystać do dekoracji ciast, tortów, tart, puddingów. Doskonale łączą się z produktami mlecznymi (mlekiem, jogurtem czy maślanką). Nadają się więc do przyrządzania koktajli.
Sposób przechowywania
Owoce jeżyn są bardzo nietrwałe. Przechowywane nawet w lodówce tracą swój smak i aromat, a przede wszystkim szybko pleśnieją. Dlatego najlepiej je zjeść lub przetworzyć zaraz po zakupie. Można je zamrozić, jednak po rozmrożeniu nadają się tylko na przetwory lub jako dodatek do koktajli.
Sezon na jeżyny jest bardzo krótki. Warto więc, by smaczne i zdrowe owoce utrwalić w formie przetworów.
