Jod jest niezbędnym i drogocennym dla człowieka mikroelementem. Dostarczany jest on do naszego organizmu z pożywieniem i wodą. Zapotrzebowanie na jod wzrasta w okresie dojrzewania lub w okresie ciąży. Zbyt mała ilość jodu może prowadzić do niewydolności tarczycy, a w konsekwencji może zahamować funkcje procesów życiowych organizmu.
Jod wchodzi w skład hormonów wydzielanych przez gruczoł tarczowy, które biorą udział w regulowaniu podstawowych funkcji życiowych (m.in. regulują pracę mózgu, układu nerwowego, kontrolują temperaturę ciała, wzrost, rozmnażanie, układ nerwowy, mięśniowy, podział komórek, pomagają w utrzymaniu zdrowej skóry, włosów, paznokci i zębów). Jod ma też działanie uspokajające, usprawnia myślenie, wpływa na wzrost i rozwój intelektualny dzieci, a także zapobiega otyłości.
Dzienne zapotrzebowanie na jod wynosi:
Taka dawka zapewnia prawidłowe funkcjonowanie tarczycy.
Najczęstszym objawem niedoboru jodu jest powiększenie tarczycy (zwane wolem - charakterystycznym zgrubieniem na szyi), a przyczyną rozwijania się wola jest długotrwały niedobór jodu w pożywieniu. Choroba ta dotyka najczęściej osoby mieszkające w okolicach, w których nie ma jodu (są to najczęściej okolice podgórskie). Wole ma najczęściej przebieg bezobjawowy, a powikłania są uciskiem znacznie powiększonej tarczycy na sąsiednie narządy (tchawicę lub przełyk).
Niewydolność tarczycy objawia się:
U dzieci mała ilość jodu objawia się spowolnieniem wzrostu i rozwoju fizycznego, zmniejszoną zdolnością uczenia się, powolnością ruchów, sennością, trudnościami w mowie i tępym wyrazem twarzy. U osób dorosłych mogą występować zaburzenia funkcji rozrodczych i trudności z utrzymaniem ciąży.
Jak uzupełnić niedobór jodu?
Naturalnym źródłem jodu są ryby morskie (głównie dorsz, mintaj, halibut, makrela wędzona, łosoś, śledź, płastuga, sardynka w oleju), owoce morza, warzywa, owoce, produkty mleczne (kefir, maślanka) i zbożowe (ale ich zawartość jodu jest zmienna, gdyż zależy od miejsca uprawy lub hodowli), czosnek, cebula, rzeżucha i estragon. Skuteczną formą zapobiegania niedoborom jodu jest stosowanie soli jodowanej w celach kulinarnych. Jest to głównie zwykła sól kuchenna, wzbogacona związkami jodu. Jednak w trakcie gotowania, pieczenia lub smażenia, jod się z niej ulatnia. Ogólnie sól należy stosować z umiarem, ponieważ jej nadmiar może być przyczyną rozwoju nadciśnienia tętniczego.
Istnieją również produkty (tj. kalafior, brokuł, brukselka, kapusta, rzepa, soja, gorczyca, orzeszki ziemne), które zawierają substancje wolotwórcze, które mogą ograniczać przyswajanie jodu z żywności. I długotrwałe spożywanie tych produktów przy małej zawartości jodu w diecie, może być przyczyną niedoboru jodu. Dotyczy to zwłaszcza warzyw surowych, natomiast ich gotowanie, zmniejsza zawartość niekorzystnych substancji o ponad 30%. Jednak osoby z niedoborem jodu, powinny ograniczyć spożywanie tych produktów.
Jod jest pierwiastkiem dobrze rozpuszczającym się w wodzie, więc może być też dostarczany organizmowi od zewnątrz (np. podczas kąpieli z dodatkiem solanki, czyli wody mineralnej z bogatą zawartością soli i jodu). Odprężona skóra, poprzez pory zaczyna pozbywać się zawartych w organizmie toksyn i ubocznych produktów przemiany materii, a zastępuje je elementami mineralnymi z solanki. Taka wymiana korzystnie wpływa na pracę narządów wewnętrznych oraz na skórę, czyniąc ją jędrną, gładką i bardziej nawilżoną.
W nadmorskim powietrzu unosi się aerozol jodowy, który rozpylany jest przez wzburzone fale morza (im większe bałwany rozbijają się o brzeg, tym więcej jodu trafia do atmosfery). Na wybrzeżu można więc oddychać powietrzem z jodem, natomiast w pozostałych częściach naszego kraju, jod wprowadzamy do organizmu głównie drogą pokarmową.
Ogólnie mówiąc, zalecane są spacery brzegiem morza, zawłaszcza po sztormie, które pozwolą nam nawdychać się jodu, a dla osób, które nie mieszkają w miejscowościach nadmorskich, zaleca się wakacje nad morzem. Dodatkowo, jeśli dobrze się odżywiamy, niedobór jodu nam nie grozi...
