Wartościowa i niedoceniana
Pokrzywa zwyczajna występuje niemal na całej kuli ziemskiej. Pomimo tak dużego rozpowszechnienia, jest rośliną dość wybredną. Lubi miejsca zacienione, bogate w próchnicę i związki azotowe. Dziś najczęściej traktowana jest jako chwast, którego należy pozbyć się z ogródka. Wciąż niewiele osób wie, że pokrzywa jest jedną z najbardziej wszechstronnych roślin leczniczych.
Liście pokrzywy zawierają duże ilości witaminy C, chlorofilu, a także prowitaminę A (karoten), witaminę K, witaminy z grupy B oraz szereg składników mineralnych (żelazo, wapń, mangan, krzem, fosfor, cynk i magnez). Są także źródłem garbników, flawonoidów, kwasów organicznych i fitosteroli. Pokrzywa zawiera związki aminowe: histaminę, acetylocholinę i serotoninę. Korzenie zawierają natomiast pektyny, polisacharydy, sterole, kwasy organiczne i sole mineralne. Dlatego surowcem zielarskim są zarówno liście, jak i korzenie tej rośliny.
Lecznicza moc
Choć przez wielu uznawana jest jedynie za zwykły chwast, tak naprawdę pokrzywa posiada wiele właściwości leczniczych, które warto poznać. W medycynie ludowej była lekiem na reumatyzm i sposobem na wzmocnienie organizmu po ciężkiej zimie. Nauka potwierdziła wiele z jej właściwości.
Dziś już wiadomo, że pokrzywa:
Pokrzywa wykazuje właściwości moczopędne, wspomaga wydalanie z organizmu złogów kwasu moczowego. Równocześnie przeciwdziała zatrzymywaniu płynów w organizmie. Stosowana jest w leczeniu kamicy nerkowej i dny moczanowej. Często używana jest także w przypadku stanów zapalnych dróg moczowych. Korzenie pokrzywy pomagają natomiast w leczeniu łagodnego przerostu prostaty. Hamują one działanie enzymu zwanego aromatazą, a tym samym skutecznie zapobiega rozrostowi gruczołu krokowego;
Pokrzywa pobudza wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia trawienie i wzmaga apetyt. Substancje w niej zawarte działają oczyszczająco na układ trawienny i mają korzystny wpływ na pracę trzustki, wątroby i żołądka. Dzięki zawartości garbników pokrzywa przeciwdziała mało nasilonym biegunkom;
Liście pokrzywy zawierają substancje, które hamują wytwarzanie cytokin prozapalnych i niszczących chrząstkę. W ten sposób chronią one chrząstkę, łagodzą ból i zmniejszają sztywność chorych stawów;
Pokrzywa wpływa korzystnie na produkcję czerwonych krwinek, zwiększa poziom hemoglobiny, dlatego jest stosowana w leczeniu anemii i ogólnego osłabienia organizmu. Działanie takie pokrzywa zawdzięcza zawartości witaminy C i dobrze przyswajalnego żelaza.
Oprócz tego pokrzywa:
Pokrzywa znalazła także zastosowanie w kosmetyce. Napary stosowane zewnętrznie wzmacniają włosy, przeciwdziałają ich wypadaniu, przetłuszczaniu i łupieżowi, służą także leczeniu schorzeń skórnych. Pokrzywa często jest składnikiem suplementów diety, poprawiających wygląd włosów, skóry i paznokci.
Smaczny chwast
Z pokrzywy można przyrządzać herbatki, napary, nalewki, koktajle, ale można także zbierać młode listki, by posłużyły nam jako dodatek do wielu dań. Najlepszym ku temu okresem jest wczesna wiosna. Należy pamiętać, że młode listki pokrzyw przeznaczone do jedzenia należy zbierać z dala od ruchliwych dróg.
Pokrzywa swoim smakiem przypomina szpinak i w podobny sposób może być wykorzystywana w kuchni. Można z niej przyrządzać zupy, dodawać do jajecznicy, omletów, past, farszów mięs i słonych ciast, a także do sałatek. Jest to możliwe po uprzednim sparzeniu listków gorącą wodą lub krótkim obsmażeniu na oleju. Wówczas kwas mrówkowy i histamina, odpowiedzialne za parzące właściwości rośliny, stają się nieaktywne.
Jak zbierać liście pokrzywy?
Do celów leczniczych zbiera się korzenie (późnym latem) oraz liście (w okresie wiosny i lata). W czasie zbioru liści warto pamiętać, że do wykorzystania w kuchni nadają się tylko młode pędy. Starsze liście zawierają zbyt wiele związków goryczowych. Liście suszy się w cieniu i przechowuje w szczelnie zamkniętych pojemnikach bez dostępu światła. Korzenie natomiast suszy się w słońcu i przechowuje w lnianych woreczkach.
Pokrzywa ma wpływ na gospodarkę elektrolitową i nie należy jej stosować w przypadku obrzęków spowodowanych niewydolnością serca lub nerek.
