Ryż i jego odmiany

Dlaczego warto jeść ryż?

Ryż jest jednym z najważniejszych produktów żywnościowych na świecie. Uważa się go za najbardziej uniwersalne zboże, ponieważ do przygotowania potraw wykorzystać można całe ziarna, płatki i mąkę. Uprawiany jest niemal na całym świecie. W Europie największym jego producentem są Włochy.

Ryż jest znakomitym uzupełnieniem diety. Jest przede wszystkim źródłem lekkostrawnych węglowodanów, ale zawiera także białko (najmniej ze wszystkich zbóż) i niewielkie ilości tłuszczu. Jeżeli chodzi o zawartość soli mineralnych i witamin to najcenniejsze są odmiany najmniej przetworzone lub poddawane technice parboiled (ryż preparowany termicznie). Ryż bogaty jest głównie w witaminę E, witaminy z grupy B (B1, B2, PP) i potas, który reguluje gospodarkę wodną organizmu, a także kontroluje skurcze i pracę mięśni.

Ryż jest produktem bezglutenowym i łatwostrawnym. Jest zalecany w diecie małych dzieci, osób starszych, alergików, osób cierpiących na celiakię i dolegliwości przewodu pokarmowego. Od lat gotowany ryż stosowany jest w leczeniu biegunek u dzieci.

Rodzaje ryżu

Choć w Polsce najbardziej popularny jest ryż biały, na rynku dostępnych jest wiele odmian. Warto je poznać, bo każda z nich różni się smakiem, zawartością skrobi, kształtem ziaren i daje różne możliwości zastosowania.

W sklepach dostępne są następujące odmiany:

ryż biały, zwany też polerowanym, jest najbardziej popularną i jednocześnie najmniej wartościową odmianą ryżu. Otrzymywany jest po usunięciu z ziarna wierzchnich warstw. Biały ryż ma łagodny i neutralny smak, dlatego można go użyć do każdej potrawy. Gotuje się go zwykle 15-20 minut;

ryż brązowy naturalny pozbawiony jest tylko niejadalnej łuski wokół ziarna, przez co zawiera znacznie więcej składników odżywczych. Charakteryzuje się specyficznym orzechowym aromatem. Nadaje się jako dodatek do mięs i farszów. Wymaga on dość długiego gotowania (około 30-35 minut);

ryż parboiled to biały ryż preparowany termicznie (poddawany działaniu pary wodnej pod wysokim ciśnieniem), dzięki czemu wewnątrz ziarna zachowane zostają witaminy i składniki odżywcze. Bielmo ryżu jest prześwitujące o lekko złotawej barwie. Ziarna nigdy się nie kleją. Ryż gotuje się około 15 minut;

ryż basmati uprawiany jest u podnóża Himalajów. Jest długoziarnisty i aromatyczny. Po ugotowaniu ziarna są sypkie i puszyste, wyróżniają się śnieżnobiałym kolorem. Najlepiej komponuje się z drobiem, rybami i owocami morza;

ryż arborio to ryż krótkoziarnisty. Jest kleisty o lekko zaokrąglonych ziarnach i słodkawym smaku. Wykorzystywany jest przede wszystkim do przygotowania risotto i kleików;

ryż jaśminowy, zwany również tajlandzkim ma delikatny kwiatowy zapach, a ziarna po ugotowaniu nie są zupełnie sypkie. Świetnie nadaje się do deserów i wszelkiego rodzaju dań z ryżu na słodko;

ryż czarny (ryż indonezyjski) jest niezwykle bogaty w przeciwutleniacze i witaminę E. Nadaje potrawom orzechowego aromatu. Najlepiej komponuje się z dziczyzną, drobiem, rybami i owocami morza. Ryż czarny gotuje się 35-40 minut;

ryż czerwony to ryż średnioziarnisty, niepolerowany. Charakteryzuje się słodkim smakiem i orzechowym aromatem. Dobrze komponuje się z warzywami, drobiem oraz w sałatkach;

ryż amerykański to biały długoziarnisty. Ma śnieżnobiałe, pulchne ziarna o lekko słodkim smaku. Znakomicie nadaje się do deserów;

ryż dziki to tak naprawdę nasiona trawy wodnej, która rośnie na brzegach rzeki Missisipi. Ma długie, cienkie i ciemne ziarna o intensywnym zbożowym smaku z wyraźnie wyczuwalnym orzechowym aromatem. Bardzo dobrze sprawdza się w sałatkach i daniach egzotycznych.

Ze względu na kształt ryżu można wyróżnić trzy podstawowe grupy:

ryż długoziarnisty (o długości ponad 6 mm) po ugotowaniu jest sypki, puszysty i delikatny w smaku;

ryż średnioziarnisty (o długości 5,2-6 mm) w porównaniu z ryżem długoziarnistym jest bardziej wilgotny i kleisty, ale tak samo delikatny w smaku;

ryż krótkoziarnisty (o długości 5,0-5,2 mm) ma owalne lub prawie okrągłe ziarna, bardzo chłonących wodę i zlepiających się po ugotowaniu.

Ryż może być dodatkiem do dania głównego, ale także składnikiem wielu potraw zarówno słodkich, jak i wytrawnych... Najwyższy czas docenić jego walory zdrowotne i smakowe.