Substancje lecznicze
Sosna jest jednym z najpopularniejszych drzew w Polsce. Rośnie przeważnie w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej. Może osiągać wysokość do 45 metrów. Sosna od wieków była wykorzystywana w lecznictwie. W medycynie naturalnej jako środek silnie odkażający i przeciwzapalny, pomocny w leczeniu trudno gojących się ran. Dziś wykorzystuje się jej pączki, korę, młode pędy, igliwie, żywicę, a także drewno w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.
Pędy sosny zawierają olejki eteryczne - sosnowy i terpentynowy, witaminę C, karoten, sole mineralne i garbniki, które wykazują działanie przeciwzapalne. Ponadto są cennym źródłem flawonoidów o właściwościach przeciwutleniających, goryczy wspomagających wydzielanie soku żołądkowego i kwasów fenolowych o działaniu odkażającym i stymulującym odporność.
Z żywicy sosnowej destylowanej z parą wodną otrzymuje się terpentynę, można ją także pozyskać z odpadów drewna sosnowego. Najpopularniejszym produktem jest jednak wytwarzanym z sosny olejek sosnowy.
Zastosowanie lecznicze
Preparaty sosnowe wykorzystywane są w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Substancje czynne w nich zawarte zwiększają ilość śluzu, a tym samym ułatwiają oczyszczanie oskrzeli. Poza tym niszczą bakterie i działają rozkurczowo na mięśnie dolnych dróg oddechowych. Preparaty te zaleca się także w nieżytach jelit, żołądka i dróg moczowych (przy zapalenie i zakażeniu pęcherza moczowego). Pączki sosnowe mają właściwości przeciwgorączkowe i napotne. Warto robić z nich odwary, ponieważ działają wzmacniająco.
Pączki sosny wykorzystuje się także zewnętrznie w leczeniu niektórych chorób skóry (łuszczycy, łojotoku, trądziku). Olejek sosnowy służy natomiast do inhalacji podczas przeziębienia, kataru i problemów z zatokami. Olejek terpentynowy wykorzystywany jest jako składnik maści i plastrów przeciwbólowych i rozgrzewających.
Sosna wykazuje działanie:
Olejek sosnowy
Olejek sosnowy wytwarzany jest w procesie destylacji igieł, młodych pędów i szyszek. Można go pozyskiwać także z drewna sosnowego, ale wtedy ma gorszą jakość. Uważa się, że najlepsze jakościowo olejki pochodzą z drzew rosnących na północy Europy i Azji i są otrzymywane wiosną i latem.
Olejek sosnowy charakteryzuje się niezwykle intensywnym, żywicznym zapachem. Ma działanie wykrztuśne i odkażające. Jednocześnie jest jednym z najsilniejszych antyseptyków. Zalecany jest przede wszystkim w leczeniu stanów zapalnych dróg oddechowych i zatok. Najczęściej stosowny jest podczas inhalacji parowych przy przeziębieniu, bólach gardła i katarze. W niewielkich ilościach można go także dodawać do kąpieli. Wówczas pomaga w stanach zapalnych dróg moczowych. Olejek działa odświeżająco i pobudzająco. Ze względu na walory aromaterapeutyczne jest wykorzystywany w produkcji mydeł, płynów do kąpieli i środków czystości.
Syrop sosnowy
Wiosną warto przygotować syrop z młodych pędów sosny (roczny przyrost, czyli jasnozielone końcówki gałęzi). Zbierane w maju pędy są szczególnie bogate w olejki eteryczne, witaminę C i sole mineralne. To sprawia, że olejek ma działanie wykrztuśne i przeciwbakteryjne. Jest doskonałym lekarstwem na suchy, męczący kaszel, chrypkę i choroby górnych dróg oddechowych, które można stosować nawet u małych dzieci. Oprócz tego działa napotnie i wzmacnia układ odpornościowy.
Syrop z sosny jest łatwy do przygotowania. Świeże pędy można ułożyć warstwami w słoiku, przesypać cukrem i odstawić na 2-3 tygodnie. Otrzymany syrop przelać do butelek. Można także pędy zalać wodą i zagotować. Następnie przecedzić, dodać cukier i gotować 1-2 godziny. Gotowy syrop przelać do butelek. Przechowywać w zimnej i ciemnej piwnicy.
Podobne właściwości do sosnowych mają też pąki świerkowe, jodłowe i z modrzewia.
